Thứ Sáu, 23 tháng 2, 2024

Chúa Nhật 2 B Mùa Chay - Denis McBride CSsR



Đối mặt với núi tử thần

Lễ toàn thiêu
Cụ ông Áp-ra-ham và cụ bà Sa-ra là những người khởi đầu đức tin của dân Israel. Tuổi tác thì ấn tượng, nhưng họ vẫn cầu nguyện, khao khát, chờ đợi một đứa con trai. Khi cậu chào đời, hai cụ tiên tổ gọi cậu là Isaac, nghĩa là cười. Lòng tin vào Chúa của cụ Abraham đã được hồi đáp. Ngay tự thuở đầu, Chúa hứa, cụ tin, quay lưng lại với lẽ thường tình bởi cả người hứa lẫn kẻ tin không ai nhắc đến cái đất hứa ấy nó ở đâu trên bản đồ. Cụ Abraham được ca ngợi là cha của người Do Thái và người Ả Rập, và là tổ phụ đức tin của chúng ta. Cụ giữ một vị trí lớn lao ở đầu rất nhiều cuộc hành trình đức tin.
Ngày Áp-ra-ham bị Thiên Chúa thử thách, Người phán : “Hãy đem con trai ngươi là I-sa-ác, đứa con duy nhất mà ngươi yêu quý, đi đến xứ Môria. Tại đó, ngươi sẽ dâng nó làm của lễ toàn thiêu, trên một ngọn núi mà Ta sẽ chỉ cho ngươi.” Áp-ra-ham được yêu cầu dâng con trai làm lễ toàn thiêu. Từ Do Thái được sử dụng là “ola”, nghĩa là thiêu rụi. Xâm hại trẻ con đến thế là cùng !
Áp-ra-ham đồng ý. Không tranh luận, không phản đối, không có thống khổ điên cuồng. Một người cha được yêu cầu trở thành người hành quyết đứa con trai yêu quý. Riêng một mình mình biết, không nói gì với vợ, mẹ của nạn nhân. Tương lai của họ tập trung vào đứa con này, vậy mà giờ đây Abraham được bảo cầm đuốc châm lửa vào con, đốt cả tương lai hy vọng . Ông lên đường đến Môria.
Bản văn ngắn gọn mà cũng chẳng chặt chẽ. Chúng ta không biết gì về cuộc hành trình : liệu có những cuộc trò chuyện nào nữa giữa đứa trẻ sắp chết với ông bố hành quyết hay không - chúng ta chỉ được thông báo rằng họ đã đến nơi, sắp củi lửa, dựng bàn thờ, sẵn sàng dao cho đao phủ. Khi Áp-ra-ham cầm dao định giết con mình, ông được ban một mệnh lệnh mới là không được hành động. Thay vì hiến tế con người, Áp-ra-ham dâng con vật hiến tế là con cừu đực mắc trong bụi cây gần đó.
Câu hỏi
Kết thúc chuyện Abraham nhưng những câu hỏi đau đớn lại bắt đầu. Nếu Thiên Chúa cần loại đau khổ đó của con người để làm Chúa người ta thì liệu ai cần loại Thiên Chúa đó ? Thần học mà Thiên Chúa là Đấng giết người tàn bạo là thần học mời gọi chúng ta tôn thờ kẻ hành quyết. Nếu Áp-ra-ham giết con trai mình, chẳng phải ông đốt cháy hình ảnh một Thiên Chúa đã đối xử yêu thương và nhân hậu với ông ? Nếu Áp-ra-ham nổi lên như một người hoàn toàn trung thành với Thiên Chúa, thì sự trung thành của ông có giá trị gì khi nó biến người vô tội thành nạn nhân ? Còn Isaac thì sao ? Có phải những người vô tội luôn là nạn nhân của sự trung thành hoàn hảo của người khác ? Một số người có thể cho rằng sự đau khổ của Áp-ra-ham là tốt cho ông ; nhưng như Elie Wiesel, một người sống sót trong trại tập trung của Đức Quốc Xã đã lưu ý:
Ý tưởng rằng đau khổ là tốt cho người Do Thái là một ý tưởng khiến kẻ thù của chúng ta ưa thích ... Tôi chưa bao giờ thực sự có thể chấp nhận ý tưởng rằng sự vô nhân có thể là một cách khác để con người đến gần Chúa.
Nhưng có lẽ câu chuyện Áp-ra-ham và Isaac là một giáo huấn của người viết, một lập luận cho thấy Thiên Chúa không hài lòng với việc dùng con người làm hy tế. Nghi lễ giết và hiến tế con người là tục lệ phổ biến của người dân trong vùng. Chuyện hiến tế con người của Áp-ra-ham dường như là điều Chúa muốn nhưng hóa ra lại là điều Chúa thực sự bãi bỏ. Thiên thần dừng nghi lễ giết người và thay vào đó một con vật bị hiến tế. Vậy nên tế lễ động vật thay cho tế lễ con người, cũng như sau này bánh và rượu sẽ thay thế lễ tế bằng động vật. Theo cách hiểu đó, sự nhân đạo mỗi ngày một hơn.
Sự liều lĩnh của người cha
Tuy nhiên, tiến trình này dường như bị lùi lại trong bài đọc thứ hai khi Thánh Phaolô nói rằng “Thiên Chúa đã không tha chính Con mình”. Theo sau Môria là Golgotha, lần này không có thiên thần nào xuất hiện để ngăn chặn cuộc hành quyết và cứu nạn nhân vô tội. Cách giải thích này gần giống với việc coi Thiên Chúa Cha là một đao phủ, một người thực sự lên kế hoạch cho cái chết tàn khốc của Con yêu dấu mình.
Không ai có thể chấp nhận điều này. Tại sao chúng ta lại gán cho Thiên Chúa loại hành vi mà con người chúng ta ghê tởm ? Khi buông Con mình ra, Chúa Cha phải để Ngài hoàn toàn bước vào thân phận con người. (Chính ma quỷ, chứ không phải Chúa Cha, mới muốn Chúa Giêsu đóng vai Thiên Chúa.) Tất cả các bậc cha mẹ đều lo lắng về số phận của con cái họ nhưng họ không thể chịu trách nhiệm về vô số sự kiện phức tạp hình thành nên cuộc đời con cái họ. Đó là nguy cơ khi buông con cái mình ra. Cha mẹ không lường trước nỗi đau của con mình; họ chỉ có thể đau khổ với con. Đó là lúc Chúa Cha nhìn thấy Con yêu dấu của mình đối mặt với cái chết trên đồi Golgotha. Biến cố đó là hậu quả của cách sống yêu thương của Con Ngài. Chúa Cha tôn vinh điều đó.

Nguyễn Minh Đức (Nhà thờ Nà Phặc) chuyển ngữ
Chúa Nhật 2 B Mùa Chay - Denis McBride CSsR
Top